Α. ΣΤΟΧΟΙ

α) Να προβληματιστούν οι μαθητές, -τριες για την φύση-ιδιοσυγκρασία των δύο φύλων.

β) Να διερευνήσουν τις προκαταλήψεις που έχουν για την φύση και τους ρόλους των δύο φύλων.

γ) Να κατανοήσουν τις στερεότυπες συμπεριφορές και απόψεις της οικογένειας και της κοινωνίας και πως αυτές δημιουργούν εμπόδια στην εξέλιξη της προσωπικότητας ανδρών και γυναικών.

δ) Να ερευνήσουν στα Μ.Μ.Ε, διαδίκτυο κατά πόσο το επάγγελμα φυσικός παρουσιάζεται ή παρουσιάζονταν «ανδρικό».

ε) Να ερευνήσουν στο διαδίκτυο, βιβλιογραφία το ποσοστό γυναικών-ανδρών φυσικών ερευνητριών.

στ) Να κατανοήσουν την μεθοδολογία των φυσικών επιστημών και την μεγάλη επίδραση που ασκεί στην καθημερινή μας ζωή και στις σχέσεις των δύο φύλων.

Β. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΑΞΗ

Η μαθηματική σκέψη είναι χαρακτηριστικό των αγοριών ή των κοριτσιών;
Πιστεύω γιατί γνωρίζω ή πιστεύω γιατί έτσι φαίνεται να είναι;
Τι είναι αυτό που έκανε τους άνδρες να διακριθούν σαν ερευνητές-φυσικοί;
Ποιος έχει περισσότερο αναπτυγμένη την κοινή λογική, τα αγόρια ή τα κορίτσια;
Τι είναι αυτό που έκανε κάποιες γυναίκες να διακριθούν σαν ερευνήτριες-φυσικοί;

Γ. Αντιδράσεις της τάξης- Συζήτηση

Η συμπλήρωση του παραπάνω ερωτηματολογίου και η αξιολόγηση του στη συνέχεια, είχε σαν αποτέλεσμα μια σειρά από γόνιμες συζητήσεις που μας οδήγησαν στα ακόλουθα συμπεράσματα :

Η επικρατούσα άποψη για υπεροχή του ανδρικού φύλου σε θέματα χωροαντίληψης δεν επιβεβαιώνεται από τους ελέγχους και τις έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί. Υπάρχει μεν στις έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί μια μικρή υπεροχή που όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί στατιστικά σημαντική και που οδηγεί από τον τρόπο διεξαγωγής της σε επηρεασμένα αποτελέσματα.
Οι αυξημένες μαθηματικές ικανότητες που αποδίδονται στο ανδρικό φύλο και οι αυξημένες λογιστικές ικανότητες που αποδίδονται στο γυναικείο φύλο φαίνεται επίσης να οφείλονται σε υπερβολικές ερμηνείες των αποτελεσμάτων διαφόρων ερευνών αλλά και να προωθούνται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξ αιτίας παρερμηνευμένων αποτελεσμάτων
Το ίδιο ισχύει και για τις γλωσσικές ικανότητες των γυναικών. Εξ άλλου οι γλωσσικές ικανότητες είναι ασαφώς προσδιορισμένες και επομένως είναι αρκετά δύσκολο να δημιουργηθούν τεστ που εξετάζουν τις ικανότητες αυτές.

Δ. Αξιολόγηση

Μια πρόταση που έγινε από τις μαθήτριες ήταν η καταμέτρηση των εικόνων του κεφαλαίου που είχαν φωτογραφίες ή σκίτσα αγοριών/κοριτσιών ή γυναικών/ανδρών, για να γίνει ένας πρώτος έλεγχος κατά πόσο προωθείται η εικόνα του αγοριού που ασχολείται με θέματα Φυσικής ή του κοριτσιού.

Τα αποτελέσματα όπως φαίνεται και από τις εικόνες που βρέθηκαν δείχνουν μια εμφανέστατη προτίμηση στο ανδρικό φύλο! Στο σημείο αυτό ακολούθησε και μια άλλη παρατήρηση των κοριτσιών, που μας προβλημάτισε. Η συχνότητα χρήσης όρων Φυσικής θηλυκού γένους είναι συντριπτικά μεγαλύτερη από τους αρσενικού! Όροι όπως επιφάνεια, ταχύτητα, μάζα, πυκνότητα, μετατόπιση, απόσταση, θερμότητα, θερμοκρασία, επιτάχυνση, δύναμη, ενέργεια, ηλεκτρική τάση είναι όλοι θηλυκού γένους, ενώ οι όροι αρσενικού ή ουδέτερου είναι πολύ λιγότεροι, όπως : χώρος, όγκος, βάρος, διάστημα, χρόνος, έργο, ηλεκτρισμός, ηλεκτρικό ρεύμα. Δηλώνει αυτή η κυριαρχία των λέξεων θηλυκού γένους μια υποσυνείδητη αναγνώριση της σημασίας του θηλυκού στοιχείου στους νόμους της Φύσης; Δεν μπορέσαμε να καταλήξουμε σε μια τεκμηριωμένη και οριστική απάντηση, όμως το ζήτημα αυτό αποτελεί σίγουρα τομέα που χρειάζεται παραπέρα διερεύνηση.

Ένα θέμα που επίσης διερευνήθηκε από τις μαθήτριες/-τές ήταν και η συχνότητα απονομής Νόμπελ σε γυναίκες Φυσικούς. Από τους 149 κατόχους Νόμπελ Φυσικής μόνο δύο η Μ. Κιουρί και η Μ. Γκέπερτ-Μάγερ είναι γυναίκες. Εξετάζοντας και τους άλλους τομείς απονομών Νόμπελ διαπιστώσαμε ότι από τα :

106 Νόμπελ Ειρήνης τα 9 έχουν απονεμηθεί σε γυναίκες

97 Νόμπελ Λογοτεχνίας 11 έχουν απονεμηθεί σε γυναίκες

46 Νόμπελ Οικονομίας δεν έχει απονεμηθεί κανένα σε γυναίκες

172 Νόμπελ Φυσιολογίας - Ιατρικής τα 4 έχουν απονεμηθεί σε γυναίκες

135 Νόμπελ Χημείας τα 3 έχουν απονεμηθεί σε γυναίκες

Ο απολογισμός είναι πράγματι πενιχρός για τις γυναίκες. Όμως κύρια, οι κοινωνικές-οικονομικές συνθήκες είναι αυτές που επέβαλλαν αυτά τα αποτελέσματα, κάτι που φαίνεται και από τα Νόμπελ Οικονομίας.

Ε. ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

"ΝΟΜΟΙ ΤΟΥ ΝΕΥΤΩΝΑ"

- Ποιος ήταν ο Νεύτωνας; Ξέρετε γυναίκες στην εποχή του που να διακρίθηκαν στις Φυσικές Επιστήμες; Γιατί όχι;
- Κατά την παρουσίαση του 1ου και 2ου νόμου του Νεύτωνα μπορούν να τεθούν τα ερωτήματα :
Η δύναμη είναι χαρακτηριστικό και των ανδρών και των γυναικών; Οι άνδρες είναι δυνατότεροι; Αν ναί, για αυτό έχουν την κυριαρχία; Είναι οι γυναίκες εξυπνότερες από τους άνδρες;

- Κατά την παρουσίαση του 3ου νόμου του Νεύτωνα μπορεί να διατυπωθεί η άποψη ότι ο τρίτος νόμος αποτελεί έκφραση ύπαρξης συμμετρίας στη Φύση αλλά και ισότητας. Όλες οι δυνάμεις πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο των αλληλεπιδράσεων στη Φύση. Μήπως η ύπαρξη των δύο φύλων είναι μια ακόμη έκφραση της συνεχούς αλληλεπίδρασης των δυνάμεων στη Φύση; Μήπως η ισότητα των φύλων σημαίνει ουσιαστικά μια συνεχή εναλλαγή δυνάμεων σε μια κοινή πορεία;

ΣΤ. Συμπεράσματα

Ισότητα των φύλων μέσα στην τάξη

Παρουσίαση των Φαλατάκη Μαρία-Περογαμβράκη Δέσποινα

Στο πρόγραμμα μας εξετάσαμε τους λόγους που οι γυναίκες Φυσικοί-Ερευνήτριες είναι πολύ λιγότερες από τους άνδρες. Διαπιστώσαμε ότι μόνο δύο γυναίκες έχουν τιμηθεί με βραβείο Νόμπελ, η Μαρία Κιουρί και η Γκέμπερτ, πράγμα αναμενόμενο αφού ο αριθμός των γυναικών Φυσικών-ερευνητριών ήταν και είναι μικρότερος των ανδρών. Οι κοινωνικές συνθήκες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση αυτής της κατάστασης, αφού ο ρόλος της γυναίκας περιορίζονταν στο σπίτι και στο να μεγαλώνει τα παιδιά, να φτιάξει μια σωστή οικογένεια.

Στην έρευνα μας στην τάξη εξετάσαμε αν τα κορίτσια ή τα αγόρια έχουν αναπτυγμένη περισσότερο την κοινή λογική. Καταλήξαμε ότι τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια τα χαρακτηρίζει η κοινή λογική και οι επιδόσεις στα μαθηματικά ή τη Φυσική εξαρτώνται από τη συμμετοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών και μαθητριών και όχι από το επίπεδο κοινής λογικής. Τα αγόρια φάνηκαν κάπως προκατειλημμένα για τις δυνατότητες των κοριτσιών, που τις θεωρούσαν «κατώτερες». Τελικά κάποια από αυτά πείστηκαν ότι αυτές οι διαφορές δεν οφείλονται στο φύλο αλλά στο κάθε άτομο ξεχωριστά. Αν και το συγκεκριμένο πρόγραμμα είχε περιορισμένη διάρκεια, έφερε σημαντικά αποτελέσματα σε αλλαγή αντιλήψεων, μας έδωσε την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε κάτι ήδη γνωστό, ότι στα αγόρια και τα κορίτσια υπάρχουν ίσες δυνατότητες και ότι πλέον οι κοινωνικές αντιλήψεις για τη θέση της γυναίκας έχουν αλλάξει με κατεύθυνση την εξισορρόπηση των σχέσεων γυναίκας-άνδρα.

Βιβλιογραφία

· Δήμητρα Κατή : Νοημοσύνη και Φύλο, Εκδόσεις Οδυσσέας, 2002

· Οι λέξεις, οι Φυσικές Επιστήμες και η Μάθηση, Εκδόσεις Τυπωθήτω, Γιώργος Δάρδανος 2002

· Φύλο και Σχολική Πράξη, Συλλογή Εισηγήσεων, Εκδόσεις Βάνιας, 1997

· Γιώργος Κουσουνέλος: Ένας αιώνας Νόμπελ, Εκδόσεις Φυτράκη,2002

· Tony Buzan : Χρησιμοποίησε το μυαλό σου, Εκδόσεις Αλκυών,2003

· Frederikse, M.E., Lu, A., Aylward, E., Barta, P., Pearlson, G. Sex differences in the inferior parietal lobule.
Cerebral Cortex vol 9 (8) p896 - 901, 1999 [MEDLINE].

· Geary, D.C. Chapter 8: Sex differences in brain and cognition. In "Male, Female: the Evolution of Human Sex Differences". American Psychological Association Books. ISBN: 1-55798-527-8 [AMAZON].

· Harasty J., Double K.L., Halliday, G.M., Kril, J.J., and McRitchie, D.A. Language-associated cortical regions are proportionally larger in the female brain. Archives in Neurology vol 54 (2) 171-6, 1997 [MEDLINE].

· Collaer, M.L. and Hines, M. Human behavioural sex differences: a role for gonadal hormones during early development? Psychological Bulletin vol 118 (1): 55-77, 1995 [MEDLINE].

· Bishop K.M. and Wahlsten, D. Sex differences in the human corpus callosum: myth or reality? Neuroscience and Biobehavioural Reviews vol 21 (5) 581 - 601, 1997.

· LeVay S. A difference in hypothalamic structure between heterosexual and homosexual men Science. 253(5023):1034-7, 1991 [MEDLINE].

· LeVay, S.: "The Sexual Brain". MIT Press, 1994 [AMAZON]

· Shaywitz, B.A., et al. Sex differences in the functional organisation of the brain for language. Nature vol 373 (6515) 607 - 9, 1995 [MEDLINE].

· Rabinowicz T., Dean D.E., Petetot J.M., de Courten-Myers G.M. Gender differences in the human cerebral cortex: more neurons in males; more processes in females. J Child Neurol. 1999 Feb;14(2):98-107. [MEDLINE]

· Schlaepfer T.E., Harris G.J., Tien A.Y., Peng L., Lee S., Pearlson G.D. Structural differences in the cerebral cortex of healthy female and male subjects: a magnetic resonance imaging study. Psychiatry Res. 1995 Sep 29;61(3):129-35 [MEDLINE].

· Wilson, E.O. - "Sociobiology". Harvard University Press, 1992 [AMAZON].

· Moir A. and Jessel D. - "Brain Sex". 1993 [AMAZON] See also: Excerpts from the book

· Blum, D. - "Sex on the Brain: The Biological Differences Between Men and Women". Penguin, 1998 [AMAZON]

· Kimura, D. - "Sex and Cognition". MIT Press, 1999 [AMAZON]